Hướng dẫn tạo blog cá nhân cho người mới

II. Bắt đầu với câu hỏi “Tại sao?”

Thay vì bắt đầu với câu hỏi “What” (cái gì) và “How” (làm thế nào), hãy dừng lại một chút và đặt cho mình câu hỏi “Why” (tại sao) trước khi bắt đầu xây dựng blog cá nhân của bạn.

Điều quan trọng không phải là blog của bạn sẽ trông như thế nào, bạn sẽ viết về điều gì hay làm thế nào để đạt được điều đó. Thay vào đó, hãy tự hỏi “Tại sao bạn muốn tạo blog cá nhân?”

2.1. Tại sao bạn muốn tạo một blog cá nhân?

Lý do để bắt đầu tạo blog cá nhân có muôn hình, vạn trạng nhưng tựu chung lại sẽ có một số mục tiêu phổ biến như dưới đây. Bạn hãy tự tìm ra lý do của mình và sử dụng nó như một kim chỉ nam trong hành trình xây dựng blog của mình.

2.1.1. Hướng tới lợi ích vật chất

• Xây dựng thương hiệu cá nhân. Một blog cá nhân cung cấp một nền tảng lý tưởng để xây dựng và tăng cường thương hiệu cá nhân của bạn. Bạn có thể sử dụng blog để giới thiệu bản thân, chia sẻ quan điểm và giá trị riêng, và tạo dựng một hình ảnh độc nhất về mình trong mắt người khác. Điều này giúp ích cho bạn trong quá trình tìm kiếm việc làm, phát triển doanh nghiệp của mình hoặc chỉ đơn giản là muốn tạo dựng tên tuổi trong lĩnh vực bạn có chuyên môn.
• Kiếm tiền trực tuyến. Mặc dù không dễ để kiếm sống chỉ từ việc viết blog, nhưng điều đó là có thể. Nếu bạn có thể xây dựng một lượt truy cập đủ lớn, bạn có thể bắt đầu tạo thu nhập bằng nhiều cách như đặt quảng cáo, tiếp thị liên kết, bài viết tài trợ hoặc bán sản phẩm/dịch vụ của riêng mình.

2.1.1. “Làm vì đam mê”

• Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm. Một trong những mục tiêu phổ biến nhất của việc bắt đầu tạo blog cá nhân là chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của bạn với người khác. Bằng cách viết về lĩnh vực bạn am hiểu, bạn có thể giúp đỡ và truyền cảm hứng cho người đọc, đồng thời định vị uy tín của mình trong lĩnh vực đó.
• Để học những điều mới. Viết blog là một cách tuyệt vời để học những điều mới mẻ, thông qua việc viết bạn cải thiện khả năng trình bày ý tưởng và vun đắp kiến thức của mình rất hiệu quả. Thông qua việc viết, suy nghĩ của bạn trở nên mạch lạc, bạn phải cân nhắc về cách truyền đạt nội dung của mình để đảm bảo có thể chia sẻ điều mình biết cho người khác có thể hiểu và nắm bắt được.
• Ghi lại cuộc sống và suy nghĩ hàng ngày. Một mục tiêu khác của việc bắt đầu tạo blog cá nhân là ghi lại cuộc sống hàng ngày và suy nghĩ của bạn đồng thời giúp kết nối với những người cùng đam mê. Blog trở thành một kho lưu trữ kỷ niệm, nơi bạn có thể chia sẻ những suy nghĩ, trải nghiệm, và hành trình cá nhân của mình. Điều này giúp bạn ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ và tạo dựng một di sản kỷ niệm với thời gian.

2.2. Vì sao tôi viết blog?

Với tôi, blog là nơi chia sẻ kiến thức về lĩnh vực mình đam mê, cập nhật những điều mới mẻ và quan trọng là những chủ đề có nhiều người quan tâm nhưng tôi chưa có nội dung chất lượng như tôi mong đợi. Điều này chiếm 80%, còn việc kiếm tiền hay xây dựng thương hiệu cá nhân chỉ là 20% còn lại. Việc đón nhận “donate” là một cách đánh giá mức độ hữu ích của những kiến thức mà tôi chia sẻ với cộng đồng thông qua việc các bạn sẵn sàng ủng hộ để tôi duy trì đam mê của mình chứ không phải đề làm giàu. Tương tự với việc cung cấp một số khóa học tôi đã phát hành. Lợi ích vật chất không phải là mục tiêu cuối cùng của blog này. Tôi cũng sẽ luôn ưu tiên trải nghiệm người dùng và không đặt hoặc hạn chế tối đa việc làm phiền bạn đọc của mình.

III. Lựa chọn chủ đề viết blog

Khi bắt đầu hành trình chọn chủ đề viết blog, hãy thử áp dụng khái niệm IKIGAI của người Nhật (trong việc xác định ý nghĩa cuộc sống) – để tìm hiểu rõ hơn về mục tiêu của bạn. Hãy tự trả lời 4 câu hỏi dưới đây, dành 2 phút với mỗi câu hỏi để viết ra 10 gạch đầu dòng, lời tưởng tượng bạn có thể nghĩ đến:

3.1. Đâu là điều bạn thích?

Hãy chia sẻ những hiểu biết và đam mê của bạn về một chủ đề bạn thích và quan sát phản hồi từ độc giả. Tìm cách phát triển chủ đề này thành một hướng đi dài hạn. Việc chia sẻ về những điều mà bạn đam mê sẽ tạo nguồn cảm hứng và năng lượng tích cực cho người đọc. Đây cũng là yếu tố giúp bạn khác biệt và gắn kết với độc giả.

3.2. Đâu là điều bạn có thể làm tốt?

Hãy tìm hiểu về chuyên môn của bạn và những kiến thức sâu trong lĩnh vực của bạn. Xác định những khía cạnh mà bạn có thể đặt nền móng cho nội dung blog chất lượng và có giá trị. Sử dụng sự am hiểu và chuyên môn của mình để truyền đạt thông tin và giải quyết những thách thức trong lĩnh vực đó.

3.3. Đâu là điều xã hội cần?

Quan sát xung quanh và nhận diện những vấn đề chưa được giải quyết hoặc chưa có nội dung tương tự trên thị trường. Tìm hiểu những lỗ hổng và điểm yếu trong lĩnh vực đó và đặt mục tiêu giải quyết những vấn đề này thông qua nội dung blog của bạn. Điều này giúp bạn đáp ứng nhu cầu của độc giả và tạo sự khác biệt trên thị trường.

3.4. Đâu là điều có thể mang lại thu nhập?

Nếu bạn không kỳ vọng về việc tạo ra thu nhập mà chỉ đơn thuần là chia sẻ và đóng góp cho cộng đồng thì có thể bỏ qua phần này. Với hầu hết số đông, việc tạo thu nhập từ việc xây dựng blog để nuôi dưỡng đam mê vẫn rất cần thiết. Về cơ bản, bạn trao đi giá trị và những nội dung giúp ích cho người khác thì cũng xứng đáng nhận lại những giá trị mà người dùng sẵn sàng trả hoặc ủng hộ. Bạn có thể tìm hiểu thêm các mô hình tạo doanh thu và xem xét cách tận dụng blog của bạn để mang lại lợi ích tài chính trong tương lai.
Hãy nhớ rằng, ở giai đoạn bắt đầu, bạn nên tập trung vào xây dựng thương hiệu cá nhân, thu hút lượt truy cập vào trang web và duy trì việc tạo nội dung chất lượng một cách ổn định. Lợi ích vật chất sẽ đến sau khi bạn đã xây dựng được một cộng đồng độc giả ổn định và trung thành.

3.5. Ví dụ thực tế

Cách tiếp cận của theo hướng khởi nghiệp là bước ngay một bước về phía trước và nếu thấy ổn, tiến thêm bước nữa; nếu không ổn hãy quay lại. Học hỏi thông qua hành động thực tế là cách tiếp cận nhanh nhất. — The Imperfectionists – Charles Conn & Robert McLean

Khi đã có những ý tưởng ban đầu về các chủ đề sau quá trình “brainstorm”, hãy dành chút thời gian để đánh giá và lựa chọn phương án phù hợp. Ý tưởng khả thi là những chủ đề có thể thỏa mãn được nhiều nhất trong số 4 điều kiện từ các câu hỏi trên. Ví dụ Thinh Vu Blog bắt đầu với nhóm chủ đề liên quan đến phân tích dữ liệu/marketing là điều mà mình thích, mình có kiến thức thực tế và chuyên môn sâu, đồng thời mình viết những chủ đề mà trên internet chưa xuất hiện nội dung tiếng Việt hoặc thiếu chiều sâu. Phân tích dữ liệu đơn thuần có thể mở rộng sang mảng lớn hơn là Khoa học dữ liệu (Data Science), ứng dụng về machine learning, AI đều là những chủ đề mới, thiết thực và có nhu cầu lớn. Dần dần theo thời gian mình hiểu hơn về thị trường, phân tích lượt tìm kiếm và hành vi người dùng để điều chỉnh lại chiến lược nội dung cho phù hợp.

Một cách tiếp cận thực tế khác mà tôi hay sử dụng là quan sát cách tác giả của những blog mà tôi quan tâm đã và đang xây dựng nội dung. Tôi tuyệt đối không khuyến khích bạn sao chép họ, nhưng việc phân tích chiến lược sẽ cung cấp cho bạn một nguồn tư liệu quý giá để đánh giá cơ hội và phát triển ý tưởng. Hãy bắt đầu sử dụng các công cụ phân tích đối thủ cạnh tranh như Similarweb và công cụ SEO như Ahrefs, SEMrush để phân tích những blog mà bạn quan tâm, bạn sẽ học được rất nhiều điều bổ ích để xây dựng “ngôi nhà” của mình trên internet.

IV. Xác định đối tượng mục tiêu đọc blog

Khi xác định đối tượng đọc blog của bạn, có nhiều yếu tố cần xem xét để thực sự hiểu bạn đang giao tiếp với đối tượng nào và làm sao tiếp cận họ một cách hiệu quả:

4.1. Tuổi

Bạn cần xác định độ tuổi của độc giả mà bạn muốn hướng đến. Tuổi của độc giả ảnh hưởng đến sở thích, quan điểm và nhu cầu của họ, đồng thời bạn cũng biết nên chọn phong cách viết như thế nào để truyền đạt thông điệp tốt nhất. Ví dụ, liệu bạn muốn hướng tới người trẻ tuổi, những người đang bắt đầu sự nghiệp và tìm kiếm thông tin về lĩnh vực liên quan, hay có mục tiêu hướng tới độc giả trung niên có nhu cầu khác nhau? Hãy lựa chọn đối tượng mục tiêu đơn giản và tập trung nhất có thể để nghiên cứu và hiểu rõ nhu cầu và khó khăn (pain points) của họ, từ đó tạo ra nội dung đáp ứng đúng yêu cầu của đối tượng mục tiêu.

4.2. Khu vực địa lý

Quốc gia/khu vực địa lý cũng là một yếu tố quan trọng khi xác định đối tượng đọc của bạn. Yếu tố căn bản nhất sẽ là ngôn ngữ bạn chọn để viết blog, có phải là tiếng Việt, tiếng Anh hay song ngữ. Bạn cũng cần biết rõ đối tượng đọc của bạn phân bố chủ yếu ở khu vực nào để có thể tạo ra nội dung phù hợp với văn hóa địa phương và giải pháp của bạn thông qua nội dung blog, giúp họ giải quyết vấn đề đặc thù cho từng khu vực.

4.3. Sở thích, lĩnh vực quan tâm

Nắm bắt sở thích và lĩnh vực quan tâm của đối tượng đọc là rất quan trọng. Điều này giúp bạn tạo ra nội dung hấp dẫn và mang giá trị cho độc giả. Bạn có thể xác định được những chủ đề, lĩnh vực mà độc giả quan tâm, và từ đó cung cấp thông tin, kiến thức hoặc trải nghiệm mà họ có thể tìm kiếm. Bạn cũng có thể chọn một cách tiếp cận “ngược” là xác định chủ đề bạn muốn viết sau đó đi xác thực xem ai sẽ là người có nhu cầu và nhóm đối tượng này có đủ lớn để bạn bắt tay vào thực hiện hay không. Đây là lối tư duy theo kiểu bán sản phẩm, bạn có sản phẩm và tìm kiếm thị trường, khơi gợi nhu cầu của họ sao cho sản phẩm của bạn có thể thâm nhập vào thói quen tiêu dùng của họ.

4.4. Thói quen đọc và tìm kiếm thông tin

Để hiểu rõ hơn về đối tượng đọc, bạn cần tìm hiểu về hành vi và thói quen tìm kiếm/đọc nội dung của họ. Điều này bao gồm việc xác định xem họ sử dụng công cụ tìm kiếm nào, có hay không đọc các blog tương tự, thường xem nội dung nào và như thế nào (bài viết, video, nội dung chuyên sâu hay tóm tắt), và thường có thói quen tìm kiếm thông tin qua mạng xã hội hay từ các nguồn tin tức cụ thể nào. Đây cũng là một yếu tố then chốt giúp bạn tìm kiếm hướng đi để quảng bá cho blog của mình và có cơ hội xuất hiện nhiều nhất có thể trên các nền tảng tìm kiếm hay mạng xã hội, nơi mà đối tượng của bạn thường sử dụng.

4.5. Chân dung độc giả

Sau khi trả lời được các câu hỏi trên, bạn đã có thể hình dung về bức tranh tổng thể của đối tượng mục tiêu mà bạn hướng đến. Hãy phác thảo hình tượng một độc giả tiêu biểu cho blog của bạn (persona) – đặt tên cho họ, hiểu về đặc điểm cá nhân, nghề nghiệp, sở thích, mục tiêu và khó khăn mà họ đang gặp phải. Điều này giúp bạn định hướng một cách rõ ràng khi tạo ra nội dung mà độc giả quan tâm và nhận thấy giá trị. Bạn có thể sử dụng công cụ miễn phí Make My Persona của HubSpot để từng bước định hình đối tượng độc giả của mình.

V. Lựa chọn giải pháp viết blog

Một trong những rào cản quan trọng đối với nhiều người muốn bắt đầu viết blog là sự thiếu kiến thức kỹ thuật, sự quyết đoán và mức độ sẵn sàng để học hỏi những điều mới. Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu các giải pháp thực tế để lựa chọn nền tảng viết blog dựa trên yếu tố chi phí, dễ sử dụng và khả năng tùy biến tính năng.

Nhìn chung, việc tạo một blog có đầu tư tối thiểu bao gồm việc sở hữu một tên miền riêng dễ nhớ (ví dụ: thinhvu.com) có chi phí khoảng 200.000 đồng (<10 USD) tại PA Vietnam. Bạn có thể gắn tên miền này với bất kỳ nền tảng viết blog nào. Nếu không mua tên miền riêng, blog của bạn vẫn có thể xuất hiện trên internet, nhưng địa chỉ sẽ sử dụng tên miền phụ của nhà cung cấp, khó tiếp cận với bạn đọc.

5.1. Bạn muốn đầu tư chuyên nghiệp và lâu dài.

Sử dụng WordPress (mã nguồn mở) trên hosting và tên miền riêng là lựa chọn hàng đầu. Giải pháp này đáp ứng tất cả các tiêu chí so sánh dưới đây. Bạn có thể mua giao diện để có một blog đẹp và được tối ưu tốt. Việc nâng cấp tính năng cũng rất dễ dàng thông qua hệ thống plugin miễn phí và trả phí vô cùng đa dạng. Ngoài ra, một yếu tố cực kỳ quan trọng là WordPress được tối ưu tốt cho việc tìm kiếm trên các công cụ tìm kiếm. WordPress không quá phức tạp để sử dụng, nhưng nó vẫn đòi hỏi bạn đầu tư thời gian và công sức để làm quen và trở thành người điều khiển của nó. Thinh Vu Blog đang sử dụng WordPress chạy trên hosting và tên miền riêng.

5.2. Bạn muốn tiết kiệm chi phí tối đa.

• Sử dụng Blogspot, Google Sites, WordPress.com đều khá thân thiện và cho phép bạn gắn tên miền riêng để xây dựng thương hiệu cá nhân nhưng bạn sẽ sớm gặp phải những rào cản khi muốn tùy biến giao diện hay thêm những tính năng nâng cao nhất là phục vụ cho việc tạo ra doanh thu từ việc viết nội dung. Một trong những ví dụ thực tế là tôi đang sử dụng plugin WordPress để xây dựng và quản lý các khóa học online, điều mà các giải pháp này khó có thể đáp ứng được.
• GitHub Pages cũng là một lựa chọn thú vị cho phép bạn tạo một trang blog tĩnh (khác với WordPress là trang động), tuy nhiên, đòi hỏi bạn có một ít kiến thức kỹ thuật cao hơn và có phần phức tạp hơn đối với người mới. Tôi đã chọn GitHub Pages với giao diện Jekyll để sử dụng làm Digital Garden để chia sẻ ghi chú công khai và có trải nghiệm khá tốt.
• Wix là một nền tảng xây dựng website cho phép bạn kéo và thả các phần tử khá thân thiện, đây cũng là một lựa chọn khác mà bạn có thể tìm hiểu thêm.

5.3. So sánh chi tiết các nền tảng tạo blog cá nhân

VI. Bắt đầu với WordPress và hosting riêng như thế nào?

6.1. Mức chi phí đầu tư

• Năm đầu tiên: Mức đầu tư khoảng 2-3 triệu bao gồm Tên miền + Hosting + Giao diện (tùy chọn)
• Năm thứ hai trở đi: Đầu tư khoảng 2 triệu cho gia hạn tên miền + hosting

6.2. Chi tiết dịch vụ được khuyến nghị

1. Mua tên miền riêng: Có nhiều nhà cung cấp tên miền khác nhau cả trong và ngoài nước. Thông thường, giá mua tên miền cho năm đầu tiên sẽ rất rẻ, nhưng có thể thay đổi vào năm thứ hai và các năm sau đó. Bạn nên cân nhắc và so sánh các dịch vụ và giá cả cụ thể để tìm phương án tối ưu nhất. Tôi đã sử dụng dịch vụ của PA Vietnam trong hơn 5 năm và thấy ổn. Bạn có thể tham khảo lựa chọn này hoặc mua chung tên miền lẫn hosting tại AZDigi luôn cho tiện. Điểm khác biệt giữa 2 dịch vụ này là PA Vietnam có giá năm đầu tiên rẻ, đắt hơn vào năm thứ 2 trở về sau còn AZDigi có chính sách giá như nhau qua các năm. Nếu bạn nào chỉ muốn thử nghiệm trước khi dùng lâu dài thì mua của PA Vietnam, các năm sau đổi nhà cung cấp cũng được ha.
2. Mua hosting: Mặc dù có nhiều hướng dẫn khuyến khích mua hosting từ nước ngoài vì nhiều lợi ích, tuy nhiên, quan điểm của tôi là “tiền nào của đó” và thường các nhà cung cấp không cung cấp đầy đủ thông tin cho bạn so sánh dễ dàng. Việc này liên quan đến một số yếu tố như hosting riêng hay chung, ổ cứng SSD hay thông thường, khả năng xử lý của CPU và mức RAM được cung cấp kèm theo các tiêu chuẩn bảo mật. Tôi ưu tiên ủng hộ dịch vụ trong nước nếu chúng có thể đáp ứng yêu cầu và có mức chi phí hợp lý. Tôi đã sử dụng gói dịch vụ Turbo Cloud Hosting và Email Hosting (email tên miền riêng) cung cấp bởi AZDigi của Thạch Phạm và rất hài lòng với giá cả, chất lượng hosting, tính năng và sự hỗ trợ tận tâm từ đội ngũ kỹ thuật, gần như 24/24 kể cả trong các ngày lễ. Hỗ trợ kỹ thuật là yếu tố quan trọng và tôi khuyến nghị chọn dịch vụ trong nước để giảm thiểu thời gian chờ đợi khi xảy ra sự cố hoặc cần hỗ trợ kỹ thuật. Đôi khi chờ đợi nhiều giờ hoặc trong suốt 24 giờ để nhận hỗ trợ từ các dịch vụ nước ngoài có múi giờ làm việc khác biệt lớn so với Việt Nam có thể làm bạn cảm thấy không thoải mái. Ngoài ra, AZDigi tặng khách hàng bộ plugin trả phí để tối ưu hóa SEO, bảo mật, phần mềm xây dựng trang và giao diện trả phí rất giá trị. Sau khi mua dịch vụ, bạn có thể yêu cầu đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ cài đặt. Tôi đã chọn mua dịch vụ này cũng vì ủng hộ Thạch Phạm và cảm ơn bạn ấy về những đóng góp chi tiết và đầy đủ về WordPress trong quá khứ (dù hiện tại có vẻ không còn nổi bật như trước). Blog này sau khi được nâng cấp gói Turbo cloud hosting 3 để tối ưu cho giao diện mới, tôi đã đạt điểm tối ưu SEO 99/100 như chia sẻ. Tôi sẽ cung cấp thêm chi tiết và đánh giá trong bài viết tiếp theo khi tôi đi sâu vào triển khai WordPress.
3. Tìm giao diện phù hợp: Themeforest (Envato Market) là nơi bạn có thể tìm mua nhiều loại giao diện WordPress đa dạng, được tối ưu cho SEO và trải nghiệm người dùng. Thông thường, tôi chọn mua giao diện có giá dao động từ 35-50 USD. Bạn có thể theo dõi thường xuyên để nắm bắt các chương trình khuyến mãi lớn của họ và mua giao diện với mức giá hời, phù hợp với nhu cầu kỹ thuật. Tôi khuyến cáo các bạn không nên sử dụng các giao diện được chia sẻ miễn phí không rõ nguồn gốc hoặc vi phạm bản quyền vì tiềm ẩn rủi ro bị gắn mã độc, có thể bị chiếm quyền điều khiển website lúc nào không  hay. Tôi đã từng là nạn nhân nên rất thấm việc này.

VII. Bạn cần hỗ trợ tạo blog cá nhân

Đọc đến đây, tôi hiểu rằng bạn có thể cảm thấy một chút bối rối khi bắt đầu xây dựng blog của mình. Tuy nhiên, hãy tin tưởng rằng tôi sẽ đồng hành cùng bạn và giúp bạn vượt qua mọi khó khăn. Bạn có thể tập trung vào việc bạn thực sự đam mê và giỏi nhất, đó là chia sẻ những nội dung có giá trị tới độc giả của mình.

Việc thiết lập một trang web có thể phức tạp đối với những người chưa có nền tảng có kiến thức về kỹ thuật và marketing. Tuy nhiên, với sự trợ giúp của tôi, quá trình này sẽ trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn bao giờ hết. Từ việc mua tên miền và hosting, bạn có thể bắt đầu viết blog của mình chỉ trong vòng 1 ngày. Tôi sẽ đảm bảo rằng dự định của bạn sẽ trở thành hiện thực.

Hơn nữa, tôi sẵn lòng cung cấp hỗ trợ và tư vấn những giải pháp tốt nhất trên hành trình xây dựng “ngôi nhà” của bạn trên internet bởi tạo một blog cá nhân xong bạn vẫn cần chăm sóc nó thường xuyên. Bằng cách trao đổi với tôi trên Messenger, bạn sẽ nhận được sự tư vấn chi tiết và cá nhân hóa theo nhu cầu của mình.

Hãy bắt đầu cuộc trò chuyện với tôi ngay để đặt dịch vụ và nhận sự trợ giúp trong quá trình xây dựng blog của bạn. Tôi rất mong có cơ hội cộng tác cùng bạn và đảm bảo rằng bạn sẽ không hối tiếc về quyết định này. Hãy khởi đầu hành trình của bạn và xây dựng một blog thành công ngay hôm nay!